- Κιουτάχεια
- (Kütahya). Πόλη (168.045 κάτ. το 2002) της δυτικής Τουρκίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας (11.875 τ. χλμ., 656.903κάτ.). Βρίσκεται σε απόσταση 120 χλμ. ΝΑ της Προύσας και 55 χλμ. ΝΔ του Εσκί Σεχίρ. Είναι χτισμένη στους πρόποδες ενός υψηλού και απόκρημνου λόφου και περιβάλλεται από αρχαίο διπλό τείχος, όπου δεσπόζει ένα βυζαντινό φρούριο. Η σύχρονη Κ. οφείλει τη σπουδαιότητά της στη γεωγραφική της θέση και στη γονιμότητα του εδάφους της. Τα κυριότερα προϊόντα της είναι αλεύρι, ζάχαρη, καπνός και φυτικό λάδι. Η πόλη διαθέτει σιδηροδρομικό σταθμό και είναι οδικός κόμβος. Η περιοχή είναι πλούσια σε κοιτάσματα μαύρου γαιάνθρακα και μαγνησίτη. Ιστορία. Στην αρχαιότητα η Κ. ήταν γνωστή ως Κοτύαιον, από το όνομα μιας θρακικής θεάς, η οποία ονομαζόταν Κότυς ή Κοτυτώ και ταυτιζόταν με την Άρτεμη. Ο Στράβων την αναφέρει ως την κυριότερη πόλη της Επίκτητης Φρυγίας. Δυστυχώς, σώζονται ελάχιστα ίχνη της αρχαίας περιόδου. Από επιγραφή που ανακαλύφθηκε μέσα σε κρύπτη ναού συμπεραίνεται ότι έως το 1071 η Κ. ανήκε στο Βυζάντιο. Το 1085 ιδρύθηκε το κράτος των Σελτζούκων Τούρκων του Ικονίου, παράλληλα όμως δημιουργήθηκε και το τουρκικό κράτος του Κιερμάν με πρωτεύουσα την Κ. Το 1402, μετά τη μάχη της Άγκυρας, η πόλη κυριεύθηκε και λεηλατήθηκε από τον Ταμερλάνο και οι κάτοικοι οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο του Μογγόλου εισβολέα. Ανακτήθηκε από τον σουλτάνο Μουσά και από τότε υπάγεται στην Τουρκία. Στις 14 Μαΐου 1883 υπογράφηκε στην Κ., μεταξύ του αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μοχάμετ Άλι και της Υψηλής Πύλης, η συνθήκη της Κ., ως αποτέλεσμα της παρέμβασης της Γαλλίας, η οποία απείλησε ότι ο γαλλικός στόλος θα κατέπλεε στα αιγυπτιακά παράλια εάν ο Ιμπραήμ προχωρούσε στην Κωνσταντινούπολη. Γύρω από την Κ. δόθηκαν αποφασιστικές μάχες κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του ελληνικού στρατού εναντίον των δυνάμεων του Κεμάλ Ατατούρκ (1920-22). Την 1η Ιουλίου 1921 ο ελληνικός στρατός κατέλαβε την Κ., την οποία διατήρησε μέχρι τις 16 Αυγούστου 1922. Μετά τη μεγάλη επίθεση των κεμαλικών στρατευμάτων, η οποία έκρινε και την τύχη του πολέμου εκείνου, με την ήττα του ελληνικού στρατού, η Κ. εγκαταλείφθηκε. Πριν από την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923, στην Κ. κατοικούσαν περίπου 5.000 Έλληνες, σε σύνολο 32.000 κατοίκων.
Dictionary of Greek. 2013.